2. Nguồn gốc nhà rường Huế
Nhà rường Huế có nguồn gốc từ Quảng Trị, khoảng thế kỷ 17 dưới triều đại phong kiến Việt Nam. Lịch sử ghi chép lại rằng khi chúa Nguyễn Hoàng vào Huế đã mang theo mẫu nhà này. Những ngôi nhà rường ở Huế sau này đều mua từ Quảng Trị để dựng lại.
Trải qua 1000 năm đô hộ của nước láng giềng phương Bắc thế nhưng kiến trúc nhà rường Huế vẫn giữ được bản sắc và những nét riêng biệt.
Dưới thời vua Minh Mạng thứ 2 (năm 1822), đạo luật quy định các ngôi nhà Đại Nội không được vượt quá 3 gian 2 mái đã được ban hành. Tuy nhiên, nó đã được bãi bỏ và thay bằng việc không được xây dựng nhà cao hơn chiều cao cung điện.
Cho đến ngày nay, trải qua những năm tháng của lịch sử và sự tàn phá của thời gian, nhà rường truyền thống Huế vẫn được bảo tồn và trở thành niềm tự hào của người Việt.
II. Đặc điểm kiến trúc nhà rường
1. Về mặt cấu trúc nhà rường Huế
Nhà rường Huế nói riêng và nhà rường miền Trung nói chung đều được làm bởi nhiều rường cột, rường kèo, mè với lối kiến trúc chữ Đinh, Khẩu hoặc Công. Gian trong nhà được tính bằng các hàng cột và không có vách ngăn.
Mẫu nhà rường 3 gian 2 chái ở Huế trung bình có 56 cột. Các cột đều được kê trên đá tránh ẩm mốc. Tương ứng với số lượng cột là số lượng kèo, xà, đòn tay cần chạm khảm lớn.
Mái nhà được lợp bằng 2 lớp ngói liệt chồng lên nhau, mùa hè thì mát, mùa đông thì ấm áp.
Hệ mái của nhà rường Huế thường có độ dốc lớn để tránh mưa bão. Chiều cao không được vượt quá chiều cao Hiểu Lâm Các – cấu trúc nhà trong Đại Nội. Những ngôi nhà thường có kích thước nhỏ. Gia đình đông người gia chủ cần xây thêm các nhà phụ và nhà ngang.
Để bù đắp cho sự khiêm tốn về kích thước, người Huế thường chạm khảm nội thất nhà rường rất cầu kỳ, mỗi đòn, mỗi kèo nhà đều là những bức họa đẹp, đa dạng đề tài.
2. Về mặt kết cấu nhà rường cổ Huế
Kết cấu quan trọng nhất của nhà rường là bộ khung gỗ hay còn gọi là bộ giàn trò. Là tổ hợp các bộ phận cột – kèo – xuyên – trến – xà – đòn tay nối ráp với nhau bằng liên kết mộng.
Nền nhà thường đắp bằng đất sạch, trộn thêm vôi, tro để chống mối, ẩm và đầm chặt bằng nhiều lớp. Với những gia đình giàu có, nền nhà thường được bó vỉa bằng đá thanh, đá cẩm thạch, mặt nền lát gạch Bát Tràng, gạch hoa tráng men.
3. Về công năng nhà rường Huế
Các mẫu nhà rường Huế thường có 5 gian: 3 gian chính và hai gian phụ (thường gọi là chái). Cũng có những mẫu nhà rường đẹp có đến 7 gian nhà rất đồ sộ.
Gian chính nhà rường dùng để thờ phụng, tiếp khách và có giường ngủ của đàn ông
Nội thất nhà rường có hàng cột cái (cột chính) to và cao, 2 cột ngoài phía Đông và 2 cột ngoài phía Tây.
Các cột cái và cột quân chia không gian nhà thành 3 phần: gian chính giữa để thờ phụng, tiếp khách và có giường ngủ của đàn ông. Hai chái hai bên là buồng gọi là đông phòng và tây phòng, là buồng ngủ cho phụ nữ và con cái.
III. Các mẫu nhà rường Huế hiện đại
Sự phát triển của kinh tế – xã hội dần khiến kiến trúc nhà rường bị mai một, không còn phổ biến. Tuy nhiên, hiện nay những mẫu nhà rường hiện đại dần được cải tân và được nhiều người yêu thích xây nhà hoặc xây dựng điểm kinh doanh du lịch.
Cùng chiêm ngưỡng những mẫu nhà rường được cách tân hiện nay nhé!
Mẫu nhà rường hiện đại làm nhà hàng phục vụ khách du lịch